XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ THANH NIÊN ƯU TÚ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU SỰ NGHIỆP ĐẨY MẠNH CNH, HĐH ĐẤT NƯỚC

Trong mỗi một giai đoạn phát triển của xã hội, việc xây dựng mẫu hình lý tưởng của con người có những điểm khác nhau, tùy thuộc vào lợi ích của giai cấp, dân tộc cũng như chế độ xã hội mà họ xây dựng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa. Trên tinh thần ấy, cùng với sự kế thừa có chọn lọc và phát huy những phẩm chất tốt đẹp của các thế hệ thanh niên Việt Nam trong truyền thống trước những yêu cầu mới của sự nghiệp đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, giao lưu hội nhập quốc tế,... đòi hỏi chúng ta cần phải xây dựng lớp thanh niên giàu lòng yêu nước, có lối sống đẹp, có ý thức công dân, biết xử lý hài hoà lợi ích của bản thân trong lợi ích chung của tập thể, cộng đồng; có lý tưởng cách mạng và bản lĩnh chính trị vững vàng; có tri thức, chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng lao động giỏi; có văn hóa và sống nghĩa tình; có sức khỏe thể chất và tinh thần lành mạnh; giàu nhiệt huyết sáng tạo và tinh thần tình nguyện. Cụ thể là:

Một là, có bản lĩnh chính trị vững vàng

V.I.Lênin đã dạy, người thanh niên cộng sản phải có quan điểm giai cấp nghiêm ngặt khi đánh giá, nhìn nhận những sự kiện, vấn đề trong đời sống xã hội. Đối với thanh niên nước ta đó chính là quan điểm giai cấp công nhân, là bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối của Đảng. Đó cũng chính là khả năng nhận thức đúng quy luật phát triển khách quan, là sự nhạy bén với thực tiễn, xử lý tốt những vấn đề mà cuộc sống đặt ra theo đúng quan điểm, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước. Bản lĩnh chính trị vững vàng là yếu tố cơ bản để giúp thanh niên có khả năng "đề phòng" tốt nhất trước những âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi và đa dạng trên nhiều lĩnh vực mà các các thế lực thù địch đang thực hiện nhằm chống phá cách mạng nước ta. Đồng thời, đây cũng là yếu tố để thanh niên luôn hướng đến mục tiêu cao cả của sự nghiệp cách mạng đó là, “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội”.

Hai là, có tri thức, chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng lao động giỏi

Trong giai đoạn hiện nay, thanh niên phải có chuyên môn sâu về một lĩnh vực cụ thể, tuỳ vào năng lực của từng người. Khả năng đó có cơ sở từ một trí tuệ và trình độ học vấn, tay nghề cao. Đây là yếu tố để thanh niên thực hiện được lý tưởng nghề nghiệp của mình. Một mặt, nó đảm bảo cho thu nhập của người lao động, mặt khác, cũng góp phần nâng cao chất lượng và ổn định cuộc sống của họ. Ngoài ra, sẽ giúp thanh niên có khả năng phát huy thế mạnh của mình hơn, đóng góp nhiều hơn cho xã hội. Người thanh niên công nhân giỏi chuyên môn thể hiện ở trình độ kỹ thuật, tay nghề, có những sáng kiến cải tiến kỹ thuật góp phần giảm những chi phí không cần thiết cho các doanh nghiệp, cho xã hội. Đối với thanh niên là sinh viên, trí thức, học sinh đó là những người học tập giỏi, có nhiều sáng kiến, phát minh khoa học, những công trình nghiên cứu khoa học được áp dụng vào thực tiễn.

Ba là, có sức khoẻ tốt, trung thực, thẳng thắn, giữ chữ tín

Trong điều kiện hiện nay, trước những áp lực, yêu cầu ngày càng cao của công việc, người thanh niên không chỉ có kiến thức, trình độ chuyên môn cao mà còn phải có sức khỏe tốt. Đó là sự phát triển tốt về thể chất, thể lực. Có sức khoẻ tốt mới đảm bảo cho thanh niên có đủ điều kiện để học tập, lao động, nghiên cứu. Sức khoẻ là yếu tố quan trọng hàng đầu của con người bên cạnh tài năng và trí tuệ. Thanh niên ngày nay do được chăm sóc tốt  hơn nên thể lực cũng tăng lên đáng kể. Đó là lực lượng lao động đông đảo đáp ứng đòi hỏi của xã hội.

Cùng với đó, nền kinh tế thị trường như đã thấy, bên cạnh những mặt tích cực cũng tồn tại những khiếm khuyết như: chụp giật, buôn lậu làm hàng giả… Trong cơ chế đó, người thanh niên cần phải thẳng thắn, giữ chữ tín. Trong quan hệ kinh tế, muốn làm ăn lâu dài và ổn định, các chủ thể phải giữ chữ tín, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho nhau. Người thanh niên muốn là những nhà kinh doanh giỏi thì phải trung thực, giữ chữ tín trong thương trường. Có như thế mới tạo ra được sự tin cậy cho khách hàng cũng như các nhà đối tác. Thanh niên ngày nay phải thẳng thắn lên án những hành vi, những hiện tượng lệch chuẩn trong kinh tế cũng như các lĩnh vực khác của đời sống xã hội.

Bốn là, có ý thức pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật

Thanh niên một mặt phải am hiểu pháp luật, sống và làm việc theo pháp luật, mặt khác, còn là những người tuyên truyền phổ biến pháp luật cho những người khác và đối tượng khác. Hiện nay, chúng ta đang xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân. Pháp luật trở thành một công cụ quản lý quan trọng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Tức là, Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật. Vì thế, sống và làm việc theo pháp luật là trách nhiệm của mỗi công dân trong xã hội. Thực tế cho thấy, những hành vi vi phạm pháp luật trong thanh niên đã nói lên sự thiếu ý thức và hiểu biết về pháp luật của một bộ phận thanh niên. Có ý thức pháp luật giúp cho thanh niên có được những hành vi phù hợp với những quy tắc ứng xử và chuẩn mực của xã hội. Bên cạnh đó, thanh niên còn phải là người đóng góp ý kiến của mình để góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Năm là, có ý chí tiến thủ và khiêm tốn, chủ động và tự giác

Cuộc sống luôn đặt ra cho thanh niên nhiều khó khăn, thử thách. Muốn trở thành một công dân có ích, thanh niên luôn phải xây dựng cho mình một hướng đi đúng. Họ hướng cuộc đời vào một lý tưởng cao hơn hoàn cảnh hiện tại. Họ phải là những người không bao giờ chấp nhận hoàn cảnh hiện tại mà luôn tìm cách cải thiện nó. Nói cách khác, không chùn bước trước khó khăn, thử  thách; không sợ thất bại và luôn tìm cách nhằm cải tạo hoàn cảnh để vững tiến về phía trước. Bên cạnh đó, thanh niên cần có đức tính khiêm tốn. Đó là đức tính nhã nhặn, biết ứng xử khéo léo, không khoe khoang, tự mãn, không quá tự đề cao mình đối với người khác. Người có đức tính này luôn tự coi mình là kém cỏi, cần phải học, rèn luyện nhiều hơn nữa… Họ luôn cho sự thành công của bản thân là bình thường, không đáng kể, luôn tỏ ra muốn học hỏi thêm. Trong thanh niên, đức tính khiêm tốn một mặt thuộc về phạm trù tự ý thức của bản thân, mặt khác, khi có được nó thanh niên sẽ cố gắng để đạt thành tích cao hơn.

Để tiếp nhận những cơ hội mới một cách có hiệu quả, thanh niên phải có tính chủ động. Họ phải chủ động trong việc phát huy khả năng của mình ở một lĩnh vực ngành nghề nào đó, mà không dựa dẫm vào người khác, hoặc trông chờ quá nhiều vào sự quan tâm, giúp đỡ xã hội, mặc dù sự quan tâm giúp đỡ của xã hội đối với họ có ý nghĩa rất quan trọng. Bên cạnh đó, tự giác cũng là một phẩm chất đáng quý ở thanh niên. Trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, nhiều thanh niên đã gia nhập vào đội thanh niên xung phong ra chiến trường để giết giặc lập công góp phần vào sự thắng lợi của công cuộc giải phóng dân tộc. Ngày nay, phẩm chất này cần hơn bao giờ hết, chẳng hạn, những tri thức trẻ tinh nguyện phát triển nông thôn là những ví dụ điển hình…

Sáu là, có quan hệ xã hội rộng, biết làm chủ khoa học và công nghệ hiện đại

Trong xã hội hiện đại, mỗi thành viên trong xã hội nói chung, thanh niên nói riêng cần thực hiện nhiều vai trò khác. Những vai trò xã hội này không phải cá nhân đó muốn hay không muốn mà do khách quan quy định. Việc mở rộng quan hệ xã hội tương ứng với mỗi vai trò cũng đồng nghĩa với quá trình "xã hội hoá" thanh niên đó lớn hơn, sâu sắc hơn. Tức là, thông qua quá trình đó, bản thân thanh niên có dịp được lãnh nhận, tiếp nhận những kinh nghiệm hữu ích, những cơ hội cho mình. Và cũng từ những bước đó, bản thân mỗi thanh niên càng hoàn thiện mình hơn. Chính vì thế, trong điều kiện hiện nay, việc bồi dưỡng giáo dục thanh niên không chỉ là trách nhiệm của một tổ chức riêng lẻ - dù tổ chức đó có trách nhiệm lớn nhất - mà tất cả các tổ chức khác nhau - nơi mà mỗi thanh niên là một thành viên của tổ chức đó. Dễ thấy về đặc trưng quan hệ xã hội rộng trong thanh niên hiện nay. Chẳng hạn, thanh niên là các doanh nhân trẻ, ngày nay, không chỉ có quan hệ với các đối tác trong nước, mà còn, mở rộng quan hệ đó tới các đối tác tới các nước trong khu vực và trên thế giới.

Hiện nay, cùng với sự phát triển nhanh cả về chiều rộng và chiều sâu của khoa học công nghệ, còn có xu thế chuyển giao công nghệ giữa các nước với nhau: các nước phát triển đối với các nước đang phát triển… Tuy nhiên, thực tế cho thấy, do năng lực làm chủ khoa học và công nghệ chưa cao mà chúng ta phải trả giá ở chỗ tiếp nhận những công nghệ đã quá lạc hậu ở nước đó và vô hình chung biến chúng ta trở thành một "bãi phế liệu" của các nước phát triển. Và như thế, sẽ rất ít những sản phẩm do người Việt Nam tạo ra được nhiều nước biết đến. Do đó, làm chủ khoa học công nghệ đối với thanh niên, trước tiên là phải làm chủ những công nghệ mà thế giới đã đạt được, có khả năng thẩm định nó. Và quan trọng hơn, cũng cần mạnh dạn áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến vào sản xuất. Hiện nay, nước ta có 70% làm việc tại khu vực nông nghiệp, trong đó thanh niên nông thôn chiếm tỷ lệ đáng kể. Do đó, trong sản xuất nông nghiệp, thanh niên phải mạnh dạn đưa những tiến bộ khoa học kỹ thuật ứng dụng vào việc phát triển nông nghiệp, nông thôn.

Ngoài ra, thanh niên hiện nay phải trở thành người tháo vát, năng động, thích ứng với cơ chế mới, biết iết kiệm, quý trọng thời gian đây dường như là một tiêu chí nói trên trình độ văn minh và năng suất lao động của một đất nước, mỗi thành viên trong xã hội.

Những đặc trưng này vừa là biểu hiện cụ thể vừa là tiền đề định hướng các giá trị mới để hình thành lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.