V.I.Lênin-vị lãnh tụ vĩ đại của giai cấp công nhân và phong trào cách mạng thế giới, người đã phát triển một cách toàn diện và vận dụng sáng tạo những nguyên lý về xây dựng đảng của C.Mác và Ph.Ăngghen để xây dựng một Đảng kiểu mới, một Đảng thường xuyên liên hệ mật thiết và biết lãnh đạo quần chúng. Đây là nguyên tắc tổ chức cơ bản, quy luật tồn tại và phát triển của Đảng Cộng sản.
Đảng phải liên hệ chặt chẽ với quần chúng là tất yếu khách quan, bởi vì, theo V.I.Lênin, Đảng Cộng sản cũng “chỉ là một bộ phận nhỏ của giai cấp vô sản và giai cấp vô sản lại cũng chỉ là một bộ phận nhỏ trong quần chúng nhân dân”[1]. Đảng và quần chúng lao động là hai nhân tố cơ bản của cách mạng vô sản, trong đó Đảng là người lãnh đạo và tổ chức quần chúng, còn quần chúng là lực lượng vật chất tiến hành cách mạng. Nếu không có sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản thì quần chúng nhân dân không thể có phương hướng chính trị đúng để đấu tranh và phong trào của quần chúng cũng chỉ dừng lại ở “chủ nghĩa công liên” vì mục tiêu kinh tế và lợi ích tầm thường do hệ tư tưởng tư sản và tiểu tư sản thao túng, do đó cách mạng không thể giành thắng lợi. Mặt khác, nếu không có sự đồng tình và ủng hộ của quần chúng thì Đảng không thể có sức mạnh, cách mạng vô sản không thể đi tới thành công. Sự lãnh đạo của Đảng kết hợp với tính tích cực và sáng tạo của quần chúng tạo ra một sức mạnh vô cùng to lớn.
Sức mạnh của Đảng là ở sự liên hệ mật thiết với quần chúng, cũng như sức mạnh to lớn của quần chúng được phát huy bắt nguồn từ sự lãnh đạo của Đảng, mối quan hệ đó là mối quan hệ “tin cậy lẫn nhau”, “tín nhiệm lẫn nhau”. Quần chúng tin tưởng, ủng hộ và theo Đảng làm cách mạng. Trong khi đó Đảng phải làm hết sức mình để phát huy vai trò và khả năng sáng tạo không bao giờ cạn của quần chúng, đấu tranh không mệt mỏi cho hạnh phúc của nhân dân. V.I.Lênin chỉ rõ: “Đội tiên phong chỉ làm tròn được sứ mệnh của nó khi nó biết gắn bó với quần chúng mà nó lãnh đạo và thực sự dẫn dắt tập thể quần chúng tiến lên. Nếu không liên minh với những người không phải là đảng viên cộng sản trong các lĩnh vực hoạt động hết sức khác nhau thì không thể nói tới một thành công nào trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa cộng sản cả”[2]. Nói cách khác, những người lãnh đạo không được tách rời quần chúng bị lãnh đạo, đội tiên phong không được tách rời khỏi toàn bộ đội quân lao động.
Cũng như các quy luật xã hội khác, quy luật này không phải phát huy tác dụng một cách tự phát mà phải thông qua hoạt động tự giác của chủ thể-đó là Đảng Cộng sản. Muốn tồn tại, phát triển, xứng đáng là đội tiên phong và có đủ lực lượng, đủ sức mạnh hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình thì Đảng phải liên hệ chặt chẽ với giai cấp công nhân, nhân dân lao động và phải được sự ủng hộ của họ. Đó là một trong những điều kiện quan trọng bảo đảm cho Đảng có sức mạnh và phát triển, là nhân tố cơ bản quyết định thắng lợi của sự nghiệp cách mạng; là nguyên tắc bất di bất dịch trong công tác xây dựng đảng. V.I.Lênin khẳng định: “Muốn trở thành một Đảng dân chủ-xã hội thì cần phải được sự ủng hộ của chính giai cấp”[3].
Sau khi đập tan bộ máy nhà nước cũ giành chính quyền về tay nhân dân, thiết lập nền chuyên chính vô sản. Sự lãnh đạo của Đảng ngày càng to lớn về quy mô, phong phú và phức tạp về nội dung, bao trùm lên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính sự tăng lên không ngừng vai trò lãnh đạo đòi hỏi Đảng phải tiếp tục mở rộng và củng cố mối liên hệ với quần chúng. V.I.Lênin chỉ ra rằng: “Chúng ta là đảng của giai cấp, bởi vậy hầu như toàn bộ giai cấp (và trong thời kì chiến tranh, trong thời kì nội chiến thì toàn bộ giai cấp không trừ một người nào cả) cần phải hoạt động dưới sự lãnh đạo của đảng ta, phải triệt để siết thật chặt hàng ngũ chung quanh đảng”[4].
Mối liên hệ giữa Đảng với quần chúng không phải do số lượng đảng viên nhiều hay ít mà do chất lượng đội ngũ đảng viên quyết định, V.I.Lênin cho rằng: “Các tổ chức đảng của chúng ta bao gồm những người dân chủ-xã hội chân chính mà càng mạnh mẽ bao nhiêu, và trong nội bộ đảng càng ít có tình trạng dao động và không kiên định bao nhiêu, thì ảnh hưởng của đảng đối với những người trong quần chúng công nhân chung quanh đảng và chịu sự lãnh đạo của đảng, sẽ càng rộng rãi, càng nhiều mặt, càng phong phú, càng hiệu quả bấy nhiêu”[5].
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, tiến hành xây dựng CNXH, vấn đề củng cố, tăng cường mối liên hệ giữa Đảng và nhân dân càng trở nên cấp bách và quan trọng hơn bao giờ hết. Bởi vì cuộc cách mạng XHCN là một cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện, triệt để nhất và do đó cũng gay go, phức tạp nhất trong lịch sử loài người. Nói như V.I.Lênin, đó là thời đại rung chuyển vũ bão về chính trị và kinh tế, thời đại đấu tranh giai cấp cực kì sâu sắc. Cuộc cách mạng này đòi hỏi Đảng Cộng sản phải động viên và phát huy đến mức cao nhất tính tích cực và sáng tạo của quần chúng nhân dân, vì “chủ nghĩa xã hội sinh động, sáng tạo là sự nghiệp của bản thân quần chúng nhân dân”[6], “Chủ nghĩa xã hội chỉ có thể xây dựng được khi quần chúng đông đảo gấp 10 gấp 100 lần trước tự bắt tay vào việc xây dựng nhà nước và một đời sống kinh tế mới”[7].
Xây dựng CNXH, là sự nghiệp hoàn toàn mới mẻ và vô cùng khó khăn, nó chỉ có thể thành công nếu Đảng tổ chức và phát huy được tính sáng tạo cách mạng của quần chúng. V.I.Lênin dạy rằng, những người cộng sản chỉ như những giọt nước trong đại dương nhân dân mênh mông và chỉ riêng với bàn tay những người cộng sản thì không thể xây dựng thành công CNXH. Tính sáng tạo sinh động của quần chúng, đó là nhân tố cơ bản của xã hội mới. Chủ nghĩa xã hội không phải là kết quả của những sắc lệnh từ trên ban xuống. Tính chất máy móc, hành chính và quan liêu không dung hợp được với tinh thần CNXH. Chủ nghĩa xã hội sinh động, sáng tạo là sự nghiệp của bản thân quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Trong điều kiện cầm quyền, Đảng có những điều kiện, công cụ mới thuận lợi cho việc tăng cường mối liên hệ giữa Đảng với quần chúng. Tuy nhiên, trong Đảng cũng dễ nảy sinh bệnh quan liêu, mệnh lệnh, xa rời quần chúng, không quan tâm đầy đủ tới lợi ích quần chúng. V.I.Lênin nhấn mạnh: “Đối với Đảng Cộng sản… thì một trong những nguy hiểm lớn nhất và đáng sợ nhất là tự cắt đứt liên hệ với quần chúng”[8]. Nếu ai quên mất những mối liên hệ khăng khít giữa đội tiên phong và toàn thể nhân dân “thì đó là một tai hoạ thật sự”[9]. Quan liêu xa rời quần chúng chính là nguy cơ làm cho Đảng dễ phạm sai lầm về đường lối, vì nó làm cho đường lối của Đảng không phản ánh đúng đắn và đầy đủ tâm tư, tình cảm, nguyện vọng và quyền lợi chính đáng của quần chúng. Vì vậy Đảng không thể xây dựng được niềm tin, sự tín nhiệm của quần chúng; không được quần chúng tán thành đồng tình ủng hộ, không quyết tâm thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và kết quả là đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng chỉ nằm trên giấy mà thôi.
Quan liêu xa rời quần chúng còn là nguyên nhân làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên khi có chức, có quyền nếu thiếu rèn luyện thì rất dễ sinh ra sa đọa, hư hỏng, thoái hoá, biến chất. Điều đó cực kỳ nguy hiểm, làm tổn hại đến uy tín và thanh danh của Đảng đối với quần chúng. Vì vậy, V.I.Lênin yêu cầu trong công tác xây dựng đảng, Đảng phải kiên quyết chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa quan liêu, xa rời quần chúng, “phải đuổi ra khỏi Đảng những kẻ gian giảo, những Đảng viên cộng sản đã quan liêu hóa, không trung thực, nhu nhược...”[10]. Đồng thời kịch liệt phản đối những người cộng sản “tả khuynh” coi công đoàn là một tổ chức phản động. Họ luôn nói đến khái niệm quần chúng, nhưng họ đã lạm dụng khái niệm đó và không hiểu nổi mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng. V.I.Lênin khẳng định: “Chỉ có độc một mình đội tiên phong thôi thì không thể thắng nổi. Ném độc một mình đội tiên phong vào một cuộc chiến đấu quyết định, khi mà toàn thể giai cấp, khi mà quần chúng đông đảo hoặc chưa có ít ra là một thái độ trung lập có thiện cảm đối với đội tiên phong, khiến họ hoàn toàn không thể ủng hộ kẻ địch được, thì đó không những là một điều dại dột, mà còn là một tội ác nữa”[11].
Để tăng cường mối liên hệ giữa Đảng Cộng sản với quần chúng nhân dân, V.I.Lênin yêu cầu:
Một là, Đảng phải tuyên truyền, giác ngộ, tập hợp quần chúng thành lực lượng cách mạng hùng hậu của Đảng.
Để giữ vững và tăng cường mối liên hệ giữa Đảng với quần chúng, Đảng phải đi vào các giai cấp, các tầng lớp với tư cách là người truyền bá tư tưởng lý luận chủ nghĩa Mác để giác ngộ, tập hợp quần chúng; tổ chức vận động quần chúng, phát huy vai trò của quần chúng trong sự nghiệp cách mạng, V.I.Lênin chỉ ra rằng: “Đảng phải hết sức và sẽ hết sức làm cho tinh thần của mình thấm sâu vào các nghiệp đoàn và làm cho các tổ chức ấy chịu ảnh hưởng của mình”[12], nếu “không công tác trong các công đoàn phản động tức là để mặc cho quần chúng công nhân kém giác ngộ hay lạc hậu rơi vào ảnh hưởng của bọn thủ lĩnh phản động, bọn tay sai của giai cấp tư sản, bọn công nhân quý tộc hay “bọn công nhân tư bản hoá”[13].
Hai là, Đảng phải đại biểu và chăm lo lợi ích cho quần chúng.
Theo Lênin: nếu mọi hoạt động của Đảng không xuất phát từ nguyện vọng, lợi ích chính đáng của quần chúng, vì quần chúng thì Đảng không có lý do để tồn tại. Bởi vậy, mọi đường lối, chính sách của Đảng phải xuất phát từ nguyện vọng, lợi ích chính đáng của quần chúng, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của quần chúng trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Ba là, Đảng phải phát huy được vai trò chủ động sáng tạo, tiếp thu kinh nghiệm của quần chúng, tập trung trí tuệ của quần chúng.
Quần chúng là người sáng tạo ra lịch sử, sáng tạo ra những giá trị vật chất và tinh thần của xã hội. Vì vậy, Đảng phải phát huy được vai trò của quần chúng làm lực lượng vật chất hùng hậu xung quanh Đảng, phát huy dân chủ, sáng tạo trong phong trào của quần chúng. Đồng thời, phải có phương pháp, tác phong quần chúng, dựa vào quần chúng để xây dựng và hoạt động. Để làm được điều đó, Đảng phải thông qua các tổ chức khác để lôi kéo, tập hợp quần chúng. V.I.Lênin cho rằng, các tổ chức quần chúng càng rộng rãi càng tốt, như vậy Đảng sẽ nắm được nhiều quần chúng hơn, Đảng có thể phát huy được dân chủ nhiều hơn. Và yêu cầu người cộng sản nhất thiết phải công tác ở bất cứ nơi nào có quần chúng, kể cả những tổ chức phản động nhất.
Bốn là, Đảng phải dựa vào quần chúng để xây dựng và hoạt động.
Đảng phải dựa vào quần chúng để xây dựng đường lối, chủ trương cho sát với thực tiễn đời sống của nhân dân. Thông qua quần chúng để phê bình cán bộ, đảng viên và phải xây dựng cơ chế, bộ máy của quần chúng để kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng và làm công tác phát triển đảng và sàng lọc đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng. Đảng phải đoàn kết và lãnh đạo quần chúng để tiến hành sự nghiệp cách mạng; không ngừng chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; bồi dưỡng, rèn luyện, sàng lọc đội ngũ cán bộ, đảng viên; đấu tranh chống tham nhũng, quan liêu, vi phạm dân chủ hoặc dân chủ hình thức.
Năm là, Đảng phải đề phòng và khắc phục các khuynh hướng quan liêu xa rời quần chúng, vượt quá xa trình độ của quần chúng, đồng thời đề phòng khuynh hướng theo đuôi quần chúng. V.I.Lênin dạy: “Chúng ta sẽ chỉ tự lừa dối mình, nhắm mắt trước những nhiệm vụ bao la của chúng ta, thu hẹp những nhiệm vụ đó lại nếu chúng ta quên mất sự khác nhau giữa đội tiên phong và tất cả số quần chúng hướng theo đội tiên phong đó; nếu chúng ta quên mất rằng đội tiên phong có nghĩa vụ thường xuyên phải nâng các tầng lớp ngày càng đông đảo đó lên trình độ tiên tiến ấy”[14].
Kế thừa và vận dụng sáng tạo tư tưởng của V.I.Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, từ trong cách mạng giải phóng dân tộc thống nhất đất nước đến công cuộc đổi mới, Đảng đã luôn gắn bó máu thịt với nhân dân, tạo thành một khối thống nhất không gì lay chuyển được và đó chính là cội nguồn sức mạnh vô địch của Đảng ta. Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, thì trên thực tế quyền làm chủ của nhân dân ở một số nơi, trên một vài lĩnh vực còn bị vi phạm. Việc thực hành dân chủ còn mang tính hình thức; có tình trạng lợi dụng dân chủ gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ, gây rối, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. Chủ trương, quan điểm của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, về quyền và lợi ích của các giai cấp, tầng lớp nhân dân chưa được thể chế đầy đủ thành pháp luật; hoặc đã thể chế hoá nhưng chưa được thực hiện nghiêm túc; công tác kiểm tra, đôn đốc chưa thường xuyên; giữa chủ trương và tổ chức thực hiện còn cách biệt.
Cùng với đó, việc tuyên truyền, vận động, tập hợp, thu hút nhân dân tham gia các phong trào, cuộc vận động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân còn hạn chế. Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân chưa sâu sát các tầng lớp nhân dân và cơ sở… “tình trạng suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên và tình trạng tham nhũng, lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn tiếp tục diễn biến phức tạp, cùng với sự phân hoá giàu nghèo và sự yếu kém trong quản lý, điều hành của nhiều cấp, nhiều ngành làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước, đe dọa sự ổn định, phát triển của đất nước”[15]. Thực trạng này đang làm suy giảm lòng tin của quần chúng nhân dân vào Đảng và mối dây liên hệ giữa Đảng với dân cũng không khỏi bị ảnh hưởng xấu.
Để duy trì, củng cố và tăng cường mối liên hệ giữa Đảng với nhân dân, Đảng phải chú trọng làm thật tốt những việc chủ yếu sau đây: Một là: Mọi đường lối, chính sách của Đảng phải xuất phát từ nguyện vọng, lợi ích chính đáng của quần chúng nhân dân, phù hợp với sức dân, thật sự tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Hai là: Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, thường xuyên đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội về công tác quần chúng. Ba là: Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng thực sự có phẩm chất đạo đức tốt và năng lực lãnh đạo quần chúng, khắc phục hiện tượng sa sút, thoái hoá về phẩm chất, lối sống. Từng cấp uỷ viên, đảng viên trong Đảng phải thực sự sâu sát với quần chúng, lắng nghe ý kiến của quần chúng, dựa vào lối ăn, lối nghĩ của quần chúng mà tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, hướng dẫn quần chúng đấu tranh với các lực lượng chia rẽ mối quan hệ đoàn kết giữa Đảng với dân.
Tóm lại, sự gắn bó máu thịt, liên hệ mật thiết với quần chúng nhân dân là cội nguồn sức mạnh của Đảng, là quy luật tồn tại, phát triển và hoạt động của Đảng Cộng sản, là nhân tố đảm bảo sự thành công của toàn bộ sự nghiệp cách mạng. Để nuôi dưỡng và phát huy nguồn sức mạnh đó, Đảng phải giải quyết một loạt nhiệm vụ, trong đó cần làm tốt ba việc lớn kể trên. Đó là một trong những điều kiện quan trọng để Đảng luôn có sức mạnh và vượt qua những nguy cơ, thách thức; đồng thời, lãnh đạo nhân dân thực hiện thành công sự nghiệp đổi mới, đưa đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội.
[1] V.I.Lênin. Toàn tập, tập 43. Nxb Tiến bộ, Mátxcơva, 1978, tr.274.
[9] V.I. Lênin (1979), sđd.,t. 45, tr. 128.
[10] V.I. Lênin (1978), sđd.,t. 44, tr. 154.
[15] Đảng Cộng sản Việt Nam. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét